जिरे खुर्सानी क्लव आगलागीसंगै धमिलिएको नेपाली छवि

किसन राई January 8, 2021

सन् २०२० नोभेम्बर १५ को साँझ घटेको ‘जिरे खुर्सानी क्लव’ आगलागी सम्बन्धी सञ्चार माध्यममा आएका समाचारले हङकङको नेपाली समुदायमा हुने गैर–कानुनी कार्य उदाङ्गो भएको छ । घटनास्थल गैर–कानुनी रुपमा सञ्चालित (इलिगल) रेष्टुरेन्ट रहेको समाचारले नकरात्मक सन्देश प्रवाह भएको छ । यसले हङकङका नेपाली गैर–कानुनी कार्यमा संलग्न छन् भन्ने देखाएको छ । घटना सम्बन्धी समाचारमा आएका कतिपय तथ्यांक मनगढन्ते रहेका छन् । यसको साथै यस घटना सम्बन्धमा नेपाली समुदायबाटै विसंगतिपूर्ण कार्य भएका छन् । यसले सिङ्गो समुदायको छवि धमिलिएको छ ।

विडम्वना ! घटनाको यथार्थता र वास्तविकता समाचारमा आइसकेपछि पनि समुदायका कतिपय हर्ताकर्ताहरु ढाकछोप गर्नमै तल्लिन रहेका छन् भने मनगढन्ते तथ्यांकको खण्डन गर्ने आँट गर्न सकिरहेका छैनन् । यस स्थिति उत्पन्न हुनुमा कतिपय हर्ताकर्ताहरुको विवादस्पद विगत कारकको रुपमा रहेको छ ।

समाचारमा उल्लेखित रेष्टुरेन्टरुपी ‘गैर–कानुनी क्लब’को शुरुवात हेर्ने हो भने ‘नेपाल क्लव’बाट भएको पाइन्छ । उक्त क्लबका सञ्चालकहरु समुदायको प्रतिनिधिमूलक संस्थाका हर्ताकर्ताहरु नै रहेको कटु यथार्थ रहेको छ । त्यसपछि सोही संस्थाका हर्ताकर्ताहरुले ‘पूmलबारी’लगायतका क्लवहरु सञ्चालन गरेको पाइन्छ । अनुशासनको पर्यायवाची रहेको सैनिक जीवन बिताएकाहरुले पनि गैर–कानुनी रुपमा ‘भारतीय गोर्खा भूतपूर्व सैनिक क्लव’ सञ्चालन गरेका थिए ।

समुदायका अगुवाहरु नै गैर–कानुनी कार्यमा संलग्न भएपछि अरुले पनि सोही पदचाप पहिल्याउने नै भए । अहिले यस किसिमका क्लबहरु नेपाली घनाबस्ती रहेका जोर्डन, याउमाते, सामसुइपो, चुनवान, वानचाई, युनलङलगायतका ठाउँमा दर्जनौं रहेका छन् । धुमधामका उद्घाटन कार्यक्रमसंगै क्लव खुल्ने क्रम पनि अघि बढिरहेका छन् । क्लब उद्घाटनमा समुदायका हर्ताकर्ताहरु नै रिबन काट्न व्यस्त रहेका तस्बिरहरु सामाजिक सञ्जाललगायतमा यत्रतत्र देखिने गरेका छन् । कतिपय क्लवका सञ्चालक र कामदारसमेत गैर–कानुनी रहेका छन् । तिनलाई गैर–कानुनी रुपमा हङकङ भित्राउनेहरु पनि प्रतिनिधिमूलक संस्थाका हर्ताकर्ताहरु नै रहेको पनि सार्वजनिक भएकै हो । गैर–कानुनी रुपमा भित्रिएकाहरुलाई संरक्षण गर्नेहरु पनि उनीहरु नै रहेको पनि पाइएको छ । किराना पसलको आवरणमासमेत गैर–कानुनी रेष्टुरेन्टहरु सञ्चालनमा रहेको पाइन्छ ।

आगलागी सम्बन्धी समाचारमा कतिपय तथ्यांक मनगढन्ते रहेका छन् । तीमध्ये एक हो– हङकङका नेपालीहरु गरिबीका कारण गैर–कानुनी रेष्टुरेन्टमा जाने गरेका छन् । यहाँका नेपालीले गर्ने कामको प्रकृति र पारिश्रमिक हेर्ने हो भने औसतमा राम्रै रहेको छ । समाचारमा उल्लेख भएजस्तो गरिबीकै कारण गैर–कानुनी रेष्टुरेन्टमा जानु पर्ने अवस्था छैन । नेपालीको कमाई ‘गाँस, बास र कपास’का लागि अभाव नहुने रहेको देखिन्छ । हङकङका नेपाली कोही यस्ता छैनन् कि जसको नेपालका प्रमुख शहरहरुमा घर नभएको होस् ।

घटनामा ज्यान गुमाउनेका जीवनस्तर हेर्ने हो भने पनि गरिबीका कारण गैर–कानुनी रेष्टुरेण्टमा जानु पर्ने अवस्था देखिन्न । तिनका परिवारका सदस्यहरुलाई सहयोग गर्न जाने क्रममा पनि गरिबीको आभास नपाइएको सहयोग समन्वयकर्ताहरुले बताउँने गरेका छन् । उनीहरुले जथाभावी रुपमा आर्थिक सहयोग संकलन नगरी दिन गरेको अनुरोधले पनि यसैलाई पुष्टि गर्दछ ।

हर्ताकर्ताहरुले सफेद झुट बोलिरहेको अर्को यथार्थ के हो भने घटनामा परेकाहरु तिहार मनाउँन गएका थिए । उनीहरु अधिकांश एक बालकको जन्मदिन मनाउँन गएका थिए, भलै आगलागीको शुरुवात तिहार मनाउँन प्रयोग गरिएको मैनबत्तिबाट शुरु भएको थियो । मनगढन्ते तथ्यांकको श्रोत पनि समुदायका हर्ताकर्ताहरु नै रहेका छन् । उनीहरु नै मूलधारका सञ्चार माध्यमलाई वास्तविकता भन्दा परका कुराहरु गरिरहेका देखिन्छन् ।

आगलागीको घटनासंगै देखिएको विसंगति के हो भने प्रतिनिधिमूलक संस्थाबीच एकता र सामुहिक भावनाको अभाव । सहयोग गर्ने, समन्वय गर्नेलगायतका काममा अनावश्यक होडबाजी भएको देखियो । मृतकप्रति श्रद्धाञ्जली अर्पण गर्ने जस्ता सामान्य कार्यका लागि पनि संस्थाबीच एकता हुन सकेको देखिएन । एउटै कार्यका लागि सम्बन्धित समुदाय पटकपटक घटनास्थलमा भेला हुनुले जग हसाउँने काम भएको थियो । यसले नेपालीबीचको बेमेल, सामुहिक भावनाको अभाव, अनावश्यक प्रतिस्पर्धा र समुदायप्रति संवेदनशील हुन नसकेको सन्देश प्रवाह भएको छ ।

पीडितका नाममा आर्थिक संकलन गर्ने पनि होडबाजी भएको छ । नामै नसुनिएका संस्था पनि आर्थिक संकलनमा लागिरहेका छन् । यसमा यस्ता संस्था पनि लागेका छन् तिनले विगतमा पनि विभिन्न नाममा आर्थिक संकलन गरेका थिए तर त्यसको हिसाब–किताब कहिल्यै सार्वजनिक गरेनन् । कतिपय संस्थाले त एउटा कामका लागि आर्थिक संकलन गरेर अर्कै काममा खर्च गरेको यथार्थ पनि हाम्रो सामु रहेको छ ।

यस घटनाबाट धमिलिएको नेपाली छवि सुधार गर्ने हो भने समुदायका हर्ताकर्ताहरुले यथार्थता र वास्तविकता आत्मसात् गर्न आवश्यक छ । यसले मात्र समुदायमा रहेको कमिकमजोरीको महसुस हुनेछ र त्यसलाई सच्चाउने काम हुनेछ । यसको साथै प्रतिनिधिमूलक संस्थाले आफूलाई पारदर्शी बनाउँदै समुदायमा भएका र समुदायको नाममा भइरहेका विसंगति र विकृति विरुद्ध उभ्याउने आँट पनि गर्न आवश्यक छ । त्यसो गर्न सकेमात्र समुदायमा हुने गैर–कानुनी काममा कमी आउने छ । हङकङमा नेपाली छवि सुधार्न नेपालीनै लाग्नुको विकल्प रहेको छैन ।