दुई दशकको अनुभव : भाषा सिकाई र अध्ययन फरक हुन्

सम्पादक August 3, 2018

स्थानीय भाषामा पोख्त बनाउन सके जागिर पाउनदेखि जीवनयापन गर्नसम्म सजिलो हुन्छ भनेर शुरुवातमा कतिपय नेपाली अभिभावकहरुले नानीहरुलाई चाइनिज एज मिडियम इन्सट्रक्सन (सीएमआई) स्कूलमा भर्ना गर्ने गरेका थिए । तोते बोल्ने नानीले चिनियाँ शब्द उच्चारण गर्दा र अभिभावकसंग चिनियाँ भाषामा संवाद गर्न खोज्दा गर्व गर्ने परम्पराको विकास हुन थालेको थियो ।
यो दुई दशकको अनुभवले अभिभावकमा भ्रम परेको रहेछ भन्ने प्रष्ट हुन थालेको छ । यस हप्ता हङकङ नेपाली महासंघको आयोजनामा सम्पन्न शैक्षिक बहसमा युनलङस्थित चान लुइ चुङ ताक मेमोरियल कलेज अध्ययन गरेकी प्रिन्सेस गुरुङले पछुतो व्यक्त गर्नुले पनि त्यसैलाई पुष्टि गरेको छ ।

सीएमआई विद्यालय अध्ययन गरेकी प्रिन्सेस गुरुङको अभिव्यक्तिले भाषा सिकाई र अध्ययनबीच नेपाली अभिभावकमा भ्रम रहेको दर्शाएको थियो । स्थानीय भाषा सिक्ने नाममा मौलिकता सबै गुमाउन पुग्दा आफ्नै अभिभावक पराई भएको अनुभव उनले सुनाएकी थिइन् । भाषाकै कारण आफ्नो समुदायबाट टाढिनु परेको, मौलिक चाडबाड, रितिरिवाजलगायत आफ्ना–आफन्तको बारेमा केही थाहा पाउन नसकिएको कठिनाई उनले व्यक्त गरेकी थिइन् । उनले स्थानीय भाषा सिकाईका फाइदाहरु पनि बताएकी थिइन् । तर भन्ने गरिएकोजस्तो जागिर पाउनको लागि भाषा खासै सहयोगी नभएको उनको ठम्याई रहेको थियो । उनको अनुभवमा राम्रो जागिर पाउनको लागि भाषा भन्दा ज्ञान बढी आवश्यक छ ।

केही वर्षदेखि नेपाली विद्यार्थीहरुले पनि हङकङ डिप्लोमा अफ सेकेण्डरी एजुकेसन (एचकेडीएसई) पूरा गरिरहेका छन् । उक्त परीक्षाको नतिजाले पनि भाषा जान्दैमा विश्वविद्यालय भर्ना हुन सजिलो छैन भन्ने देखाएको छ । एचकेडीएसई गरेका धेरै नेपाली विद्यार्थीहरुले विश्वविद्यालयमा भर्ना नपाएर वैकल्पिक बाटो अपनाउन बाध्य भएका छन् । त्यसो त प्राइमरी पूरा गरेर माध्यमिक विद्यालय भर्नाकै क्रममा पनि सीएमआई अध्ययन गरेका नानीहरुले राम्रा विद्यालय पाउने नगरेको अनुभव अभिभावकहरुले सुनाउने गरेका थिए ।

सीएमआईबाट एचकेडीएसई गरेका स्थानीय विद्यार्थीहरु नै पनि विश्वविद्यालय अध्ययन गर्नबाट बन्चित हुनु पर्ने हङकङको नियती रहेको छ । हरेक वर्ष उत्तिर्ण हुने विद्यार्थीको अनुपातमा विश्वविद्यालयका कोटा कम रहेको छ । जसका कारण कतिपय विद्यार्थीले पढाई छाडेका उदाहरण प्रशस्त रहेका छन् । आर्थिक अवस्था राम्रो हुनेले विदेश गएर अध्ययनलाई निरन्तरता दिए पनि कतिपयका लागि संभावना रहेको छैन ।

त्यसो त इङ्लिस एज मिडियम इन्सट्रक्सन (ईएमआई) स्कूलमा अध्ययन गर्नेमा कुनै समस्या रहन्न भन्ने होइन । अंग्रेजी पनि नेपालीका लागि मातृभाषा होइन तर पनि अभिभावक लगायतलाई चिनियाँको अनुपातमा ज्ञान रहेको छ । स्थानीय भाषा सिक्नु हुन्न भन्ने पनि होइन तर भाषाकै कारण स्तरीय जागिर पाइन्छ भन्नु भ्रम हो । स्थानीय भाषा सिक्दैमा नेपालीलगायतको जीवनस्तर उकासिने होइन, ज्ञानको स्तर उक्सिन आवश्यक छ ।